Rok 2009 nr 3

Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3
SPIS TREŚCI NUMERU	pobierz spis	Str.
STRESZCZENIA
S. LEDAKOWICZ: Od inżynierii metabolicznej przez biologię systemów do inżynierii biologicznej Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 17-20 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono nowe trendy obserwowane w postępie biotechnologii i bioinżynierii. W szczególności podkreślono udział inżynierii w rozwoju biotechnologii poprzez osiągnięcia inżynierii metabolicznej, biologii systemów i inżynierii biologicznej, lub syntezy biologicznej oraz nakreślono dalsze przyszłościowe kierunki badań w tych obszarach. Słowa kluczowe: inżynieria biochemiczna, inżynieria metaboliczna, biologia systemów, inżynieria biologiczna		17
—————————————————————————————————————-
*A. ANTECKA, S. LEDAKOWICZ: Biosynteza lakazy i wzrost Cerrena unicolor* w hodowli wgłębnej** Inż. Ap.Chem. 2009, 48, nr 3, 21-22 pobierz plik artykułu Badano wzrost C. unicolor i biosyntezę lakazy w 15-litrowym reaktorze zbiornikowym. Wydzielanie enzymu rozpoczęło się w 60 h procesu, kiedy to zarówno glukoza jak i L-asparagina były obecne w podłożu. Stwierdzono, że produkcja enzymu była związana przede wszystkim z niedoborem tlenu rozpuszczonego w podłożu hodowlanym, co stanowi dla organizmu stres i skutkuje wydzieleniem zewnątrzkomórkowej lakazy. Słowa kluczowe: lakaza, hodowla wgłębna, biosynteza, C. unicolor		21
—————————————————————————————————————-
M. BIZUKOJĆ, S. LEDAKOWICZ: Biosynteza metabolitów wtórnych przez Aspergillus terreus Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 23-25 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono biosyntezę metabolitów wtórnych Aspergillus terreus na przykładzie lowastatyny i (+)-geodyny, w ujęciu biochemiczno-bioinformatycznym, fizjologicznym, kinetycznym i morfologicznym. Słowa kluczowe: Aspergillus terreus, lowastatyna, (+)-geodyna		23
—————————————————————————————————————-
M. BIZUKOJĆ: Automatyczna anotacja genomu jako narzędzie biologii systemów Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 25-27 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono metodę analizy metabolizmu organizmów polegającą na rekonstrukcji sieci metabolicznej na podstawie całkowicie lub częściowo zsekwencjonowanego genomu. Analizę tę przeprowadzono dla siedmiu gatunków grzybów nitkowych z rodzaju Aspergillus wykorzystując serwer automatycznej anotacji, a jej wyniki porównano z wybranymi danymi fizjologicznymi. Słowa kluczowe: anotacja, genom, Aspergillus, KAAS, KEGG		25
—————————————————————————————————————-
D. BŁĘDZKA, D. GRYGLIK, M. LACH, M. OLAK, J.S. MILLER: Efektywność degradacji ksenoestrogenu 4-tert-oktylofenolu metodami fotochemicznymi Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 28-29 pobierz plik artykułu W pracy przestawiono wyniki badań nad fotodegradacją 4-tert-oktylofenolu (OP). Celem przeprowadzonych eksperymentów było porównanie efektywności metod unieszkodliwiania tego związku w homogenicznym roztworze wodnym. Degradację OP zbadano przy użyciu następujących metod: fotolizy bezpośredniej przy wykorzystaniu trzech różnych Źródeł światła, fotosenybilizowanego utleniania oraz układu H 2 O 2 /UV. Słowa kluczowe: EDCs, 4-tert-oktylofenol, fotosensybilizacja, H₂O₂ /UV, fotoliza		28
—————————————————————————————————————-
J. BRYJAK, T. KOZLECKI: Stabilność lakazy w obecności cieczy jonowych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 30-31 pobierz plik artykułu W niniejszej pracy zbadano aktywność lakazy w obecności trzech cieczy jonowych o różnej hydrofobowości. Stwierdzono, że wpływ cieczy jonowej jest silnie zależny od jej struktury – ciecze hydrofilowe silnie inaktywują enzym, podczas gdy obecność hydrofobowego tetrafluoroboranu 1-metylo-3-butyloimidazoliowego w stężeniu poniżej 10% nie powoduje znaczącego spadku aktywności. Słowa kluczowe: lakaza, ciecze jonowe, stabilność, aktywność		30
—————————————————————————————————————-
G. BURZYŃSKI, J. SULEJ-CHOJNACKA, K. ALEJSKI, K. PROCHASKA: Modelowanie procesu hydrolizy preparatów skrobiowych w cyrkulacyjnym reaktorze membranowym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 32-33 pobierz plik artykułu W pracy podjęto próbę opracowania modelu reaktora membranowego do enzymatycznej hydrolizy preparatów skrobiowych. Wykorzystano iteracyjny model hydrolizy biopolimerów. W modelowaniu separacji na module ultrafiltracyjnym uwzględniono rozkład wielkości porów membrany. Uzyskane rozkłady produktów hydrolizy zestawiono z wynikami badań eksperymentalnych. Słowa kluczowe: reaktor membranowy, hydroliza preparatów skrobiowych, modelowanie procesu		32
—————————————————————————————————————-
M. CUDAK: Możliwości zastosowania bilansu populacji do wybranych bioprocesów Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 34-35 pobierz plik artykułu Praca ta ma na celu analizę możliwości zastosowania bilansu populacji do opisu układów biologicznych. Analiza zastała przeprowadzona na podstawie opisanych w literaturze trzech wybranych bioprocesów: produkcji drożdży w bioreaktorze o działaniu ciągłym, biologicznego oczyszczania ścieków oraz produkcji antybiotyków Słowa kluczowe: bilans populacji, bioproces, mikroorganizm, bioreaktory		34
—————————————————————————————————————-
M. CUDAK, M. BITENC: Analiza modeli matematycznych bilansu populacji komórek Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 36-37 pobierz plik artykułu Procesy biochemiczne wymagają specyficznego modelowania matematycznego. W pracy przeanalizowano budowę modeli stosowanych do opisu układów biologicznych. Ponadto przedstawiono przykłady dostępnych w literaturze modeli bilansu populacji komórek, różniących się strukturą. Słowa kluczowe: bilans populacji, modele matematyczne		36
—————————————————————————————————————-
M. CUDAK, M. BITENC: Charakterystyka metod numerycznych stosowanych do rozwiązywania bilansu populacji komórek Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 38-39 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono dostępne w literaturze metody numeryczne stosowane do rozwiązywania równań bilansu populacji komórek. Metody te zostały podzielone na trzy grupy: metody różnic skończonych, metody widmowe oraz metody elementów skończonych. Scharakteryzowano te metody oraz przedstawiono ich zalety i wady. Słowa kluczowe: bilans populacji, metody numeryczne		38
—————————————————————————————————————-
K. DĄBKOWSKA, K.W. SZEWCZYK, A. PIASECKA: Kinetyczny rozdział enancjomerów kwasu migdałowego w reaktorze kolumnowym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 40-41 pobierz plik artykułu Kinetyczny rozdział enancjomerów kwasu migdałowego prowadzono na drodze transestryfikacji octanem winylu katalizowanej przez lipazę z Burkholderia cepacia. Proces realizowano w sposób ciągły w reaktorze kolumnowym wypełnionym enzymem. Przebieg reakcji opisano modelem Bi Bi Ping Pong z inhibicją substratem i produktem. Słowa kluczowe: lipazy, kwas migdałowy, kinetyka enzymatyczna		40
—————————————————————————————————————-
E. FELIS, S. LEDAKOWICZ, K. MIKSCH: Zmiany biochemicznych właściwości osadu czynnego pod wpływem niesteroidowych leków przeciwzapalnych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 42-43 pobierz plik artykułu Celem pracy było określenie wpływu diklofenaku, ibuprofenu i naproksenu na biochemiczne właściwości osadu czynnego. Właściwości te określano na podstawie pomiarów aktywności dehydrogenaz (wykorzystując test TTC). Najbardziej toksyczną substancją okazał się diklofenak. Obliczona dla diklofenaku wartość parametru EC 50 wynosiła 6,7 mg/dm 3 . Słowa kluczowe: diklofenak, ibuprofen, naproksen, aktywność dehydrogenaz, EC 50		42
—————————————————————————————————————-
P. GŁUSZCZ, S. LEDAKOWICZ, I. WAGNER-DOEBLER: Zintegrowana technologia unieszkodliwiania rtęci w ściekach przemysłowych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 44-45 pobierz plik artykułu Przedstawiono nową, zintegrowaną technologię unieszkodliwiania rtęci w ściekach przemysłu chemicznego. Podstawą tej technologii jest bioredukcja toksycznej rtęci jonowej Hg(II) do względnie nieszkodliwej formy Hg(0) z wykorzystaniem żywych bakterii. Proces mikrobiologiczny jest zintegrowany z jednoczesną sorpcją rtęci na złożu węgla aktywnego w bioreaktorze. Technologia ta została z powodzeniem wdrożona w Zakładach Azotowych w Tarnowie. Słowa kluczowe: rtęć, bioremediacja, adsorpcja, oczyszczanie ścieków, integracja procesowa		44
—————————————————————————————————————-
J. GRABOWSKI, G. WĘGRZYN, E. KOTLARSKA, M. KWATERSKA: Wzrost kultury mikroorganizmów w warunkach inhibicji Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 46-48 pobierz plik artykułu Badano wpływ azydku sodu, alkoholu etylowego i ich mieszanin na wzrost bakterii Vibrio harveyi (szczep B39)). Uzyskane wyniki inhibicji wzrostu wykorzystano do wykreślania krzywych: dawka / koncentracja – efekt toksyczny. W celu uzyskania informacji o charakterze ww. mieszaniny (addytywność, synergizm, antagonizm) wykorzystano teorię Grabowskiego toksyczności mieszaniny chemikaliów. Słowa kluczowe: wzrost mikroorganizmów, toksyczność mieszaniny chemikaliów		46
—————————————————————————————————————-
T. GRYGIER, A. NOWORYTA: Efektywność bioreaktora membranowego dla procesów z inhibicją Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 48-50 pobierz plik artykułu W pracy zaprezentowano wyniki analizy modelu bioreaktora membranowego w odniesieniu do jego zdolności produkcyjnej. Porównano wpływ separacji membranowej na uzyskiwane wartości produktywności dla trzech rodzajów kinetyk mikrobiologicznych – prostej (Monoda), z inhibicją substratem oraz produktem. We wszystkich badanych przypadkach stwierdzono znaczny wzrost efektywności w porównaniu z chemostatem. Słowa kluczowe: bioreaktor membranowy, inhibicja, reaktor mikrobiologiczny, efektywność		48
—————————————————————————————————————-
T. JAMROZ, B. SENCIO, S. LEDAKOWICZ: Proces biosyntezy lakazy w fermentorach różnej konstrukcji Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 51-52 pobierz plik artykułu Stosowane w biotechnologii wysokowydajne szczepy są mało odporne na czynniki destrukcyjne i wymagają zapewnienia ściśle określonych parametrów hodowli dla zachowania właściwej morfologii i stanu fizjologicznego organizmu. Hodowla wgłębna każdego organizmu jest procesem trudnym i złożonym. Zagadnienia te są szczególnie istotne w przypadku grzybów produkujących lakazę. Są to grzyby białej zgnilizny drewna zaliczane do klasy Basidomycetes, a hodowle wgłębne w fazie ciekłej nie są naturalnym środowiskiem ich życia i wzrostu. W pracy przedstawiono wyniki badań procesu biosyntezy lakazy przy udziale szczepu C. unicolor prowadzonych w trzech typach fermentorów: mieszadłowym, bezmieszadłowym i dyskowym. Słowa kluczowe: lakaza, biosynteza, enzym, fermentor		51
—————————————————————————————————————-
M.M. JAWORSKA: Modelowanie bioreaktora okresowego do enzymatycznej deacetylacji chitozanu Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 53-54 pobierz plik artykułu Deacetylaza chitynowa może być użytecznym narzędziem w produkcji chitozanu o niskich stopniach acetylacji oraz wysokich masach cząsteczkowych. W prezentowanej pracy przedstawiono wyniki modelowania enzymatycznej deacetylacji chitozanu prowadzonej w reaktorze okresowym. Pokazano, wpływ uwzględnienia inhibicji produktem oraz dezaktywacji termicznej na model oraz porównano zaproponowane modele z danymi doświadczalnymi. Słowa kluczowe: deacetylaza chitynowa, chitozan, reaktor okresowy		53
—————————————————————————————————————-
T. JIROUT, J. MORAVEC, F. RIEGER: Mieszanie w wysoko wydajnych zbiornikach do produkcji biopaliwa Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 55-56 pobierz plik artykułu Wsad w reaktorze anareobowym jest mieszany głównie przez mieszadła mechaniczne, usytuowane osiowo na wale lub wbudowane w ściany zbiornika. Mieszadła muszą zapewnić homogenizację wkładu, a także zapobiec, aby cięższe cząstki osadzały się na dnie zbiornika, a lżejsze były wynoszone w górę na zwierciadło cieczy. Praca skupia się na zagadnieniu pozycjonowania mieszadeł bocznych, które są powszechnie stosowane w wysoko-wydajnych zbiornikach. Słowa kluczowe: mieszadło boczne, mieszanie, reaktor fermentacyjny		55
—————————————————————————————————————-
A. KACPRZAK, L. KRZYSTEK, S. LEDAKOWICZ: Konwersja biomasy odpadów biodegradowalnych metodą fermentacji metanowej Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 57-58 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono badania mające na celu optymalizację składu surowców do wysokowydajnej produkcji wysokometanowego biogazu. Badania prowadzono w bioreaktorze z mieszaniem o pojemności 25 dm³ metodą quasi-ciągłą. Uzyskano większą szybkość produkcji biogazu w przypadku współ-fermentacji wysłodków buraczanych niż kiszonki kukurydzy – 2,2 dm 3 /dm 3 /d, natomiast zawartość metanu w biogazie w procesie współfermentacji kiszonki kukurydzy była o 10% większa. Słowa kluczowe: biomasa, kofermentacja metanowa, biogaz, odpady biodegradowalne		57
—————————————————————————————————————-
A. KLEPACZ-SMÓŁKA, K. PAZDZIOR, J. SÓJKA-LEDAKOWICZ, S. LEDAKOWICZ: Toksyczność koncentratów po nanofiltracji rzeczywistych ścieków włókienniczych przed i po procesie oczyszczania w sekwencyjnym układzie anoksyczno/aerobowym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 59-60 pobierz plik artykułu Szczep testowy Pseudomonas putida poddano działaniu koncentratów po nanofiltracji (od 2 do 10-krotnie zatężonego) oraz odpowiadających im odpływom z układu bioreaktorów. Koncentraty 8 i 10-krotnie zatężone wywoływały znaczną inhibicję wzrostu badanego organizmu – 80%. Natomiast po procesie biologicznym jedynie odpływ po 10-krotnie zatężonym koncentracie powodował niewielką – 10% inhibicję wzrostu mikroorganizmów. Słowa kluczowe: dekoloryzacja, barwniki azowe, nanofiltracja, toksyczność		59
—————————————————————————————————————-
J. KMIECIK, M. WÓJCIK: Immobilizacja lipazy metodą zol-żel Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 61-62 pobierz plik artykułu Badano immobilizację lipazy z Candida rugosa metodą zol-żel. Pułapkowanie enzymu w żelu wykonano używając tetrametoksysilanu i fluorku sodu. Magnetyt dodawano, aby umożliwić separację biokatalizatora. Aktywność lipazy określano spektrofotometrycznie. Stwierdzono, że biokatalizator może być stosowany wielokrotnie w operacjach okresowych. Potwierdzono także długookresową stabilność biokatalizatora podczas przechowywania. Słowa kluczowe: immobilizacja, lipaza, zol-żel, biokatalizator, TMOS		61
—————————————————————————————————————-
L. KOPIŃSKI, J. DARMOFALSKA: Zastosowanie podłoża po uprawie owocników boczniaka ostrygowatego do odbarwiania roztworów wybranych barwników Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 63-64 pobierz plik artykułu Badano odbarwianie roztworów wybranych barwników przez podłoże po uprawie boczniaka ostrygowatego zawierające lakazę. Zastosowano trzy barwniki: Acid Blue 62, Acid Red 27 i Reactive Blue 81. Stwierdzono, że odbarwianie zachodziło na drodze fizycznej sorpcji barwnika na powierzchni podłoża oraz katalitycznej działalności lakazy. Intensywność procesu zależała od czasu jego trwania, rodzaju barwnika oraz natężenia przepływu. Słowa kluczowe: odbarwianie, lakaza, boczniak ostrygowaty		63
—————————————————————————————————————-
L. KRZYSTEK, A. ZAWADZKA, S. LEDAKOWICZ: Biologiczne suszenie osadów ściekowych i organicznej frakcji miejskich odpadów stałych metodą kompostowania w reaktorze okresowym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 65-66 pobierz plik artykułu Proces biologicznego suszenia prowadzono w tunelu suszarniczym o pojemności 240 dm 3 , wyposażonym w czujniki do pomiaru wilgotności i temperatury powietrza wlotowego i wylotowego oraz do pomiaru temperatury kompostowanych odpadów. W badaniach wykorzystano tlenowy osad ściekowy i organiczną frakcję stałych odpadów komunalnych o dużej wilgotności początkowej. Uzyskano 50% obniżenie zawartości wilgoci suszonych materiałów. Słowa kluczowe: tlenowy osad ściekowy, organiczna frakcja miejskich odpadów stałych, biologiczne suszenie		65
—————————————————————————————————————-
K. MIAZEK, K. MICHALSKA, L. KRZYSTEK, S. LEDAKOWICZ: Badanie wpływu termochemicznej obróbki wstępnej na stężenie uwolnionych cukrów redukujących z roślin rodzaju Miscanthus Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 67-68 pobierz plik artykułu Rośliny energetyczne z rodzaju Miscanthus charakteryzują się szybkim przyrostem biomasy. Wstępna hydroliza materiału lignocelulozowego z zastosowaniem rozcieńczonego kwasu powoduje częściowy rozkład celulozy i hemicelulozy do cukrów prostych. Celem tej pracy była wstępna ocena wpływu stężenia dodawanego kwasu siarkowego oraz czasu ogrzewania na uwalnianie cukrów redukujących z roślin rodzaju Miscanthus. Słowa kluczowe: Miscanthus, materiał lignocelulozowy, hydroliza rozcieńczonym kwasem, cukry redukujące		67
—————————————————————————————————————-
J. MIŁEK, M. WÓJCIK: Wyznaczanie parametrów termicznej dezaktywacji enzymów Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 69-70 pobierz plik artykułu Poznanie wpływu temperatury na aktywność enzymu jest bardzo ważne przy optymalnym projektowaniu bioreaktora. W pracy przedstawiono nową metodę wyznaczania parametrów termicznej dezaktywacji enzymów. Algorytm zastosowano do obliczenia energii aktywacji oraz optymalnej temperatury na podstawie użytych danych doświadczalnych wyznaczonych dla oksydazy fenolowej. Słowa kluczowe: dezaktywacja enzymów, parametry kinetyczne, energia aktywacji		69
—————————————————————————————————————-
*I. MUSIAŁ, W. RYMOWICZ: Dobór szczepów Aspergillus niger* do biosyntezy kwasu szczawiowego z frakcji glicerynowej** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 71-72 pobierz plik artykułu Wszystkie badane szczepy A. niger były zdolne do produkcji kwasu szczawiowego z frakcji glicerynowej jako jedynego źródła węgla. Końcowe stężenie kwasu szczawiowego wahało się od 28,4 do 48,7 gdm^-3 . Produktywność i wydajność biosyntezy kwasu szczawiowego zależała od użytego szczepu. Szczepem, który prowadził najbardziej efektywnie badany proces biosyntezy był szczep XP, który produkował tylko kwas szczawiowy. Słowa kluczowe: kwas szczawiowy, Aspergillus niger, frakcja glicerynowa		71
—————————————————————————————————————-
*I. MUSIAŁ, W. RYMOWICZ, H. KAUTOLA: Wpływ składników podłoża na produkcję kwasu itakonowego przez Aspergillus terreus* z glicerolu** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 73-74 pobierz plik artykułu Badano wpływ wybranych składników podłoża na produkcję kwasu itakonowego przez szczep Aspergillus terreus FIN z glicerolu w hodowlach wstrząsanych i w bioreaktorze. Najwyższe stężenie kwasu itakonowego (19,8 g dm^-3 ) z wydajnością 20%, uzyskano w hodowli wgłębnej w bioreaktorze w podłożu o składzie (g dm^-3 ): NH₄NO₃^–4, KH₂PO₄-0,09, MgSO₄ · 7H₂O – 1,5; CuSO₄ · 5H₂O – 0,020. Słowa kluczowe: kwas itakonowy, Aspergillus terreus, glicerol		73
—————————————————————————————————————-
A. NOWORYTA, A. TRUSEK-HOŁOWNIA: Bioreaktor membranowy – konstrukcja i charakterystyka aparatu Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 75-76 pobierz plik artykułu Wykonano prototypowy bioreaktor membranowy, przystosowany do pracy z dowolną postacią biokatalizatora. Urządzenie jest przystosowane do sterylizacji. Wszystkie parametry procesowe i fizykochemiczne są sterowane przez centralny komputer. Urządzenie zostało pomyślnie przetestowane i jest przystosowane do realizacji technologii występujących w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym czy chemicznym. Słowa kluczowe: reaktor wielofunkcyjny, bioreaktor membranowy, sterylizacja, płukanie zwrotne		75
—————————————————————————————————————-
A. NOWORYTA, A. TRUSEK-HOŁOWNIA, A. SZYDEŁKO, P. MIZER: Zintegrowany proces biodegradacji lotnych związków organicznych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 77-78 pobierz plik artykułu Zaproponowano zintegrowany proces oczyszczania powietrza z lotnych związków organicznych. Do usuwania danego zanieczyszczenia z powietrza zastosowano procesy sorpcyjne, a do jego degradacji przemianę mikrobiologiczną. Wykazano skuteczność regeneracji sorbentu zarówno stałego jak i ciekłego oraz wymagany stopień degradacji zanieczyszczeń. Powolny przebieg biodegradacji wymaga jednak aparatury wielkogabarytowej. Słowa kluczowe: lotne związki organiczne, biodegradacja, bioreaktor membranowy		77
—————————————————————————————————————-
B. PAWŁOWSKA: Biotechnologiczne źródła barwników spożywczych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 79-80 pobierz plik artykułu Kolor ma ogromne znaczenie w odbiorze jakości produktu spożywczego. Poprawę koloru produktów spożywczych uzyskuje się poprzez „dobarwianie” za pomocą dodatków zarówno syntetycznych jak i pochodzenia naturalnego. Ogromne możliwości stoją przed biotechnologicznym otrzymywaniem naturalnych barwników, syntetyzowanych przez algi i mikroorganizmy takie jak: grzyby, drożdże i bakterie. Słowa kluczowe: biosynteza, barwniki spożywcze, mikroorganizmy		79
—————————————————————————————————————-
B. PAWŁOWSKA, S. LEDAKOWICZ: Grzyby nitkowate Monascus purpureus w hodowli w kolbach wstrząsanych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 81-82 pobierz plik artykułu Grzyby nitkowate Monascus purpureus mogą stanowić wartościowe Źródło naturalnych barwników spożywczych. Przeprowadzono hodowle Monascus purpureus DSM 1379 w kolbach okrągłodennych wstrząsanych w płynnym podłożu. Badano wpływ różnych czynników, takich jak: źródło węgla i azotu oraz pH na wzrost i biosyntezę barwników. Słowa kluczowe: Monascus purpureus, barwniki spożywcze, biosynteza		81
—————————————————————————————————————-
M. PILAREK, E. CHABER, K.W. SZEWCZYK: Perfluorowane układy do hodowli komórek zwierzęcych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 83-84 pobierz plik artykułu Celem pracy było zbadanie hodowli adherentnych, zwierzęcych komórek linii MG-63 na powierzchni międzyfazowej wytworzonej w układzie dwóch niemieszających się cieczy: nasyconej powietrzem atmosferycznym perfluorodekaliny i pożywki hodowlanej. Komórki rosły w postaci wielokomórkowych, długich agregatów, znacznie różniąc się morfologią od komórek hodowanych w standardowych warunkach na powierzchni stałej. Słowa kluczowe: perfluoroalkan, powierzchnia międzyfazowa, adherentne komórki zwierzęce		83
—————————————————————————————————————-
*M. PILAREK, J. DĘBOWSKA, K.W. SZEWCZYK: Hodowla komórek Nicotiana tabacum* BY-2 w bioreaktorze membranowym z wykorzystaniem perfluorowanego nośnika tlenu** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 85-86 pobierz plik artykułu Celem pracy było zbadanie przydatności perfluorodekaliny jako nośnika tlenu w hodowli wgłębnej komórek tytoniu szlachetnego linii BY-2 prowadzonej w reaktorze membranowym typu hollow-fibre. Uzyskano wyższe wartości współczynnika (k L a) dla napowietrzania perfluoroalkanem niż powietrzem lub napowietrzoną wodą. Zastosowanie perfluorodekaliny wpłynęło korzystnie na przyrost biomasy hodowanych komórek oraz ich żywotność. Słowa kluczowe: perfluoroalkan, ciekły nośnik tlenu, komórki roślinne, bioreaktor membranowy		85
—————————————————————————————————————-
J. POLAK, A. JAROSZ-WILKOŁAZKA: Synteza barwników przez unieruchomioną biomasę grzybową Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 87-88 pobierz plik artykułu Grzyby białej zgnilizny drewna cechuje naturalna zdolność wydzielania zewnątrzkomórkowych oksydoreduktaz o właściwościach ligninolitycznych. Do nich należy lakaza, enzym katalizujący syntezę różnego typu związków. Celem pracy było zastosowanie unieruchomionej biomasy grzybów wydzielających lakazę do syntezy barwników. Słowa kluczowe: biomasa grzybowa, synteza, barwniki		87
—————————————————————————————————————-
A. RADUCKA, J. KARCZ: Analiza struktury porowatego nośnika stosowanego do immobilizacji inwertazy Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 89-90 pobierz plik artykułu Enzymy są często unieruchamiane w wyniku kowalencyjnego wiązania na porowatym nośniku, którego struktura istotnie wpływa na jakość wytworzonego biokatalizatora. Na podstawie danych literaturowych, dotyczących preparatów unieruchomionej inwertazy na silikażelu i tlenku glinu analizowano przypuszczalną strukturę tych nośników. Wyniki obliczeń opracowano graficznie. Słowa kluczowe: inwertaza, unieruchomienie, porowaty nośnik		89
—————————————————————————————————————-
A. RADUCKA, J. KARCZ: Ocena wydajności immobilizacji inwertazy wiązanej kowalencyjnie na różnych nośnikach Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 91-92 pobierz plik artykułu W pracy analizowano na podstawie danych literaturowych wydajność immobilizacji inwertazy wiązanej kowalencyjnie na różnych nośnikach. Spośród porównywanych nośników, najlepszym pod względem ilości wiązanej inwertazy okazał się modyfikowany chemicznie żel krzemionkowy (GA-N-CSMG). Słowa kluczowe: immobilizacja enzymów, inwertaza, wiązanie kowalencyjne, wydajność immobilizacji		91
—————————————————————————————————————-
A. RADUCKA, T. OGOŃSKI: Analiza możliwości wielokrotnego zastosowania matrycy wykonanej z pumeksu do kowalencyjnego wiązania inwertazy EC 3.2.1.26 Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 93-94 pobierz plik artykułu Jednym z czynników decydujących o przydatności materiału do zastosowania jako matrycy w przemysłowych procesach z użyciem immobilizowanych enzymów jest możliwość jego wielokrotnego użycia. W pracy przedstawiono wyniki doświadczalnych badań przydatności pumeksu do wielokrotnego wiązania inwertazy. Stwierdzono, że granulowany pumeks jest nośnikiem, który można regenerować i wielokrotnie stosować do wiązania inwertazy z Saccharomyces cerevisiae. Słowa kluczowe: inwertaza, immobilizacja, pumeks, regeneracja		93
—————————————————————————————————————-
A. RODZIEWICZ, W. ŁABA, J. SOBOLCZYK, A. GRZELAK, J. DROZD: Kompostowanie odpadów keratynowych przy udziale szczepionki bakteryjnej w bioreaktorze obrotowym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 95-97 pobierz plik artykułu Odpady keratynowe w postaci piór kurzych kompostowano w bioreaktorze obrotowym z udziałem szczepionki bakterii Bacillus subtilis. Skład mikroflory kompostu oraz aktywności enzymatyczne, a także końcowa mineralizacja, sugerowały aktywny udział tych bakterii w biodegradacji białek keratynowych. W bioreaktorze obrotowym kompostowanie miało bardziej dynamiczny przebieg, a szczególnie zaawansowana była nitryfikacja, czego nie uzyskano w warunkach kontrolnych. Słowa kluczowe: kompostowanie, odpady keratynowe, pióra, Bacillus subtilis, bioreaktor obrotowy		95
—————————————————————————————————————-
A. RODZIEWICZ, J. SOBOLCZYK, W. ŁABA, A. CHOIŃSKA, F. BUBEL, J. BEKIER: Wykorzystanie szczepionki drobnoustrojów do kompostowania odpadów keratynowych w bioreaktorze statycznym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 98-100 pobierz plik artykułu W bioreaktorze statycznym kompostowano pióra kurze z udziałem szczepionki bakterii Bacillus subtilis P22. Inokulacja kompostu była niezbędnym warunkiem prawidłowego przebiegu tego procesu, a także dynamicznej biotransformacji substancji organicznych do składników mineralnych, co wykazano na podstawie ilościowej analizy mikroflory kompostowej, badań enzymatycznych oraz chemicznych wskaźników dojrzałości. Słowa kluczowe: kompostowanie, pierze, bioreaktor statyczny, Bacillus subtilis		98
—————————————————————————————————————-
*A. RYWIŃSKA, W. RYMOWICZ: Biosynteza kwasu cytrynowego z glicerolu przez Yarrowia lipolytica* w hodowli stacjonarnej powtórzeniowej** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 101-102 pobierz plik artykułu Badano wpływ ilości wymienianego podłoża, od 30 do 50%, na dynamikę produkcji i wydajność kwasu cytrynowego przez szczep Y. lipolytica Wratislavia AWG7 w hodowli periodycznej powtórzeniowej. Wymiana 30% podłoża umożliwiała otrzymanie średnio 190 g dm^-3 kwasu cytrynowego z wydajnością 0,68 g g ^-1 . Średnia szybkość produkcji kwasu cytrynowego wynosiła 0,76 – 0,81 g dm^-3 h^-1 . Słowa kluczowe: kwas cytrynowy, glicerol, Yarrowia lipolytica		101
—————————————————————————————————————-
*A. RYWIŃSKA, M. WOJTATOWICZ, W. RYMOWICZ: Ciągła biosyntezy kwasu cytrynowego przez Yarrowia lipolytica* w warunkach limitacji wzrostu siarką** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 103-104 pobierz plik artykułu Proces ciągłej biosyntezy kwasu cytrynowego z glukozy przez szczep Y. lipolytica Wratislavia 1.31 prowadzono w warunkach limitacji wzrostu siarką, przy szybkości rozcieńczania D = 0,02 h^-1 . W stanie ustalonym stężenie kwasu cytrynowego wynosiło 32 g dm^-3 . Maksymalna produktywność kwasu wynosiła 0,64 g dm^-3 h^-1 i utrzymywała się przez 70 h procesu. Przyczyną obniżenia aktywności kwasotwórczej drożdży było wyczerpanie egzogennego jonu SO₄^-2 z podłoża oraz obniżenie stężenia azotu i fosforu w biomasie komórek. Słowa kluczowe: Yarrowia lipolytica, kwas cytrynowy, chemostat, deficyt siarki		103
—————————————————————————————————————-
A. RYWIŃSKA, P. JUSZCZYK, A. KANCELISTA, A. BIESIADECKA, M. ROBAK, J. NIEDBALSKA: Produkcja lipaz i kwasu cytrynowego z glicerolu odpadowego przez drożdże Yarrowia lipolytica Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 105-106 pobierz plik artykułu Badano zdolności drożdży Y. lipolytica Wratislavia 1.31 do produkcji enzymów lipolitycznych w hodowlach fed-batch podczas biosyntezy kwasu cytrynowego. Jako jedyne Źródło węgla i energii zastosowano glicerol odpadowy oraz glicerol odpadowy z dodatkiem frakcji glicerynowej. W hodowli z glicerolem odpadowym otrzymano lipazy o wysokiej aktywności wobec tributyryny (4,7 U_ZT mL^-1 ) i maślanu p-nitrofenolu (2,8 · 10^-4 U_ZpNPB mL^-1 ). Słowa kluczowe: Yarrowia, glicerol, kwas cytrynowy, lipazy		105
—————————————————————————————————————-
E. STELMACH, L. KRZYSTEK, J. STELMACH, S. LEDAKOWICZ: Anaerobowa degradacja organicznej frakcji stałych odpadów komunalnych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 107-108 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono wyniki badań procesu degradacji organicznej frakcji stałych odpadów z gospodarstw domowych metodą fermentacji metanowej. Określono zmiany poziomu wskaźników obciążenia organicznego oraz szybkości wytwarzanego w procesie biogazu i zawartości w nim metanu dla różnych hydraulicznych czasów retencji. Słowa kluczowe: hydrauliczny czas retencji, fermentacja metanowa, organiczna frakcja stałych odpadów komunalnych, biogaz		107
—————————————————————————————————————-
J. SULEJ-CHOJNACKA, K. PROCHASKA: Recyrkulacyjny reaktor membranowy do hydrolizy enzymatycznej preparatów skrobiowych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 109-110 pobierz plik artykułu Celem prezentowanych badań był dobór optymalnych warunków prowadzenia hydrolizy enzymatycznej skrobi podwójnie modyfikowanych w recyrkulacyjnym reaktorze membranowym (CRMR) z zewnętrznym modułem UF. Surowiec do badań stanowiły preparaty podwójnie modyfikowanej skrobi ziemniaczanej (utlenionej i acetylowanej). Jako preparat enzymatyczny stosowano BAN480L zawierający amylazę pochodzenia bakteryjnego. Słowa kluczowe: hydroliza enzymatyczna, skrobia podwójnie modyfikowana, recyrkulacyjny reaktor membranowy, fouling		109
—————————————————————————————————————-
K.W. SZEWCZYK, A. CIEŚLAK, M. BRYK: Trójkomorowe mikrobiologiczne ogniwo paliwowe Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 111-112 pobierz plik artykułu Zbudowano mikrobiologiczne ogniwo paliwowe, w którym oddzielono za pomocą membrany mikrofiltracyjnej przestrzeń anodową zawierającą mieszaną populacje drobnoustrojów uzyskaną z osadu beztlenowego od komory, do której doprowadzano pożywkę. Uzyskano stabilne napięcie otwartego obwodu ok. 0,7 V. Dla obwodu obciążonego objętościowa gęstość wytwarzania energii wyniosła 25,2 W/m³ . Słowa kluczowe: bioogniwa, mikrobiologiczne ogniwa paliwowe		111
—————————————————————————————————————-
K.W. SZEWCZYK, T. NOWAKOWSKI: Mikrobiologiczne wytwarzanie wodoru z glicerolu Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 113-114 pobierz plik artykułu Wykorzystano hodowlę ciągłą beztlenowego osadu dla uzyskania populacji drobnoustrojów zdolnych do prowadzenia fermentacji wodorowej glicerolu. Drobnoustroje wykorzystano w fermentacji prowadzonej w reaktorze kolumnowym typu UASB. Uzyskano 22% redukcję ChZT oraz wydajność wytwarzania wodoru względem glicerolu 0,49 g/g. Słowa kluczowe: biowodór, ciemna fermentacja, glicerol		113
—————————————————————————————————————-
R. ŚLĘZAK, L. KRZYSTEK, S. LEDAKOWICZ: Zmiany zawartości węgla organicznego w składowisku tlenowym – symulacja w lizymetrach Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 115-116 pobierz plik artykułu Badania symulacji aerobowego składowiska odpadów komunalnych prowadzono w lizymetrach o objętości roboczej 15 dm³ przez 209 dni. Zaproponowano model kinetyczny opisujący zmiany węgla organicznego w odciekach oraz zmiany ilości powstającego ditlenku węgla. Węgiel organiczny zawarty w odciekach podzielono na węgiel organiczny związków po hydrolizie oraz węgiel organiczny z lotnych kwasów tłuszczowych. Słowa kluczowe: lizymetr, napowietrzanie, odpady, składowisko tlenowe, kinetyka		115
—————————————————————————————————————-
A. TRUSEK-HOŁOWNIA: Układy homo- i heterogeniczne w biodegradacji lotnych związków organicznych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 117-118 pobierz plik artykułu Na podstawie przeprowadzonych badań, w oparciu o współczynnik podziału przedstawiono podział lotnych związków organicznych na trzy grupy. Dla wybranych związków z każdej grupy, po dobraniu szczepu mikroorganizmu, zaproponowano rozwiązanie procesowe dla efektywnej biodegradacji. Procesy takie prowadzone są bądź w układach homogenicznych, bądź też w układach, w których drugą fazę ciekłą stanowi ciecz absorbująca lub sam biodegradowany związek. Słowa kluczowe: LZO, biodegradacja, układ heterogeniczny, bioreaktor, ekstrakcja		117
—————————————————————————————————————-
A. TRUSEK-HOŁOWNIA, A. SKRZYPIŃSKI: Produkcja enzymów proteolitycznych przez Bacillus licheniformis Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 119-120 pobierz plik artykułu Skonfrontowano wyniki badań dotyczące produkcji enzymów proteolitycznych przez Bacillus licheniformis PCM 1847 z dostępną w literaturze wiedzą i wynikami badań uzyskanymi dla rodzaju Bacillus. Przeprowadzone eksperymenty stanowią etap przygotowawczy do hodowli prowadzonej w bioreaktorze membranowym. W wielu przypadkach zagęszczenie biomasy dzięki zastosowaniu selektywnej membrany przynosi wymierne skutki. Zgodnie z naszą wiedzą, nieznane są przypadki zastosowania bioreaktora membranowego w ciągłej syntezie hydrolaz. Słowa kluczowe: produkcja enzymów, proteazy, Bacillus licheniformis		119
—————————————————————————————————————-
M. WALIGÓRSKA, M. ŁANIECKI: Fotobiologiczna produkcja wodoru z mieszaniny alkoholi i lotnych kwasów tłuszczowych Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 121-122 pobierz plik artykułu Zbadano wydajność wytwarzania wodoru z mieszaniny lotnych kwasów tłuszczowych z etanolem, propanolem i propano-1,3-diolem w obecności Rhodobacter sphaeroides. Substancje te nie inhibitowały wzrostu bakterii i produkcji wodoru, jednakże propano-1,3-diol nie był metabolizowany. Maksymalna ilość wodoru, 5,2 dm³ /dm³ , powstała w podłożu z glutaminianem sodu, a najmniejsza w obecności 10 mM jonów amonowych. Słowa kluczowe: fotofermentacja, biowodór, lotne kwasy tłuszczowe, alkohole		121
—————————————————————————————————————-
A. ZAMOJSKA, K.W. SZEWCZYK: Optymalny czas cyklu beztlenowego bioreaktora sekwencyjnego Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 123-124 pobierz plik artykułu Zbadano wpływ długości czasu pojedynczego cyklu na produkcję biogazu z serwatki w mezofilowym beztlenowym reaktorze kolumnowym (objętość czynna 13,1 dm³ ), pracującym w trybie sekwencyjnym. Przeprowadzono cztery serie pomiarowe (czasy cykli: 12, 24, 48 i 72 godziny), przy zachowaniu stałego obciążenia reaktora (1,3 g ChZT dm^-3 d^-1 ). Uzyskane wyniki wskazują na istnienie optymalnego czasu cyklu, zapewniającego maksymalną produkcję biogazu. Słowa kluczowe: reaktory sekwencyjne, biogaz, fermentacja metanowa		123
—————————————————————————————————————-
K. ZYNEK, J. BRYJAK: Dobór warunków izolacji i oczyszczania tyrozynazy z Agaricus bisporus Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 125-126 pobierz plik artykułu W ramach badań dobrano warunki izolacji i oczyszczania tyrozynazy z Agaricus bisporus: wybór źródła materiału wyjściowego, metody rozdrabniania, dezintegracja ultradźwiękami, wysalanie przy użyciu siarczanu amonu, chromatografia kolumnowa. W wyborze warunków kierowano się przede wszystkim możliwością zwiększenia skali procesu. Słowa kluczowe: tyrozynaza, pieczarki, izolacja, oczyszczanie		125
—————————————————————————————————————-
B. ŻAROWSKA, M. WOJTATOWICZ, X. POŁOMSKA: Kinetyka procesu biosyntezy toksyn killerowych przez drożdże Debaryomyces hansenii Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 127-129 pobierz plik artykułu Celem pracy była charakterystyka kinetyki syntezy toksyn killerowych przez 3 szczepy drożdży. Biosynteza toksyn killerowych przebiegała wraz ze wzrostem drożdży, a w przypadku szczepu KI2a również po jego zakończeniu. Aktywność bójcza środowiska hodowlanego wzrastała w trakcie trwania procesów, osiągając poziom 60–70 uU/mL. Szybkość właściwa wzrostu i szybkość właściwa tworzenia toksyn killerowych były najwyższe w przypadku szczepu KI2a i wynosiły odpowiednio ì max = 0,27 h^-1 i q_KT = 0,97 aU/mg biomasy/h. Słowa kluczowe: Debaryomyces hansenii, toksyny killerowe, dynamika biosyntezy		127
—————————————————————————————————————-
J. BANASZAK: Analiza jakościowa materiałów suszonych mikrofalowo Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 130-135 pobierz plik artykułu Pracę poświęcono badaniom wpływu mocy pola mikrofalowego na destrukcję wysuszonych wyrobów z mas ceramicznych. Produkty suszone mikrofalowo są bardziej wrażliwe na deformacje i pęknięcia niż suszone w tradycyjnych suszarniach konwekcyjnych. Aby uzyskać ich dobrą finalną jakość niezbędne jest stosowanie precyzyjnego dozowania mocy mikrofal w trakcie procesu suszenia. W pracy pokazano, że stosowanie standardowej kontroli jakości obejmujacej tylko przegląd powierzchni przedmiotów jest niewystarczające. Przy aplikowaniu odpowiednio dużych mocy mikrofalowych może dojść do destrukcji wewnątrz próbki, niezauważalnej przy obserwacjach powierzchni. Słowa kluczowe: suszenie mikrofalowe, deformacje, masa ceramiczna		130
—————————————————————————————————————-
A. GIERCZYCKI, M. LEMANOWICZ: Badania wpływu mieszania na rozmiary agregatów ciała stałego zawieszonych w cieczy Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 135-137 pobierz plik artykułu Przedstawiono wyniki badan wpływu intensywności mieszania i geometrii mieszalnika na rozmiary agregatów ciała stałego utworzonych z kulek lateksu zawieszonych w wodzie. W pomiarach wykorzystano dwa mieszalniki laboratoryjne wyposażone odpowiednio w mieszadło obrotowe i wibracyjne. Agregacje uzyskiwano przez dodatek polimerowego flokulanta – ZETAG 63. Stwierdzono istotny wpływ jednostkowej mocy mieszania na wielkość powstających agregatów, przy braku wpływu sposobu mieszania. Słowa kluczowe: mieszalnik obrotowy, mieszalnik o posuwisto-zwrotnym ruchu mieszadła, jednostkowa moc mieszania, agregaty z kulek lateksu, flokulant polimerowy, średnica Sautera		135
—————————————————————————————————————-
J. HEHLMANN, M. GĄDEK: Destylacja reaktywna – stosowane modele procesowe i rozwiązania aparaturowe Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 138-145 pobierz plik artykułu W artykule podjęto próbę zwięzłego przybliżenia tematyki destylacji reaktywnej. Umieszczono w nim krótką charakterystykę podstaw termodynamicznych, rozwiązań konstrukcyjnych oraz modeli matematycznych opisujących proces. Artykuł przedstawia również rosnące zainteresowanie destylacją reaktywną ze wskazaniem na nowe obszary aplikacji. Słowa kluczowe: destylacja reaktywna, modele matematyczne, aparatura, zastosowanie		138
—————————————————————————————————————-
T. KILJAŃSKI: Separacja pęcherzy gazowych z substancji plastycznolepkich za pomocą wirówki Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 146-149 pobierz plik artykułu Dokonano analizy zachowania pęcherza gazowego w płynie plastycznolepkim podczas odwirowania w wirówce oraz warunków niezbędnych, aby pęcherz mógł się poruszać i mógł zostać usunięty z płynu. Przedstawiono metodę obliczenia parametrów procesu separacji – rozmiaru najmniejszych pęcherzy możliwych do usunięcia w danych warunkach lub minimalnej szybkości obrotowej potrzebnej do usunięcia pęcherza o danych rozmiarach. Słowa kluczowe: pęcherz, płyn plastycznolepki, wirówka, separacja		146
—————————————————————————————————————-
E. GONDEK, E. JAKUBCZYK: Wpływ grubości warstwy na wydajność i kinetykę procesu suszenia konwekcyjnego spienionego przecieru owocowego Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 150-153 pobierz plik artykułu Celem niniejszej pracy była analiza wpływu grubości warstwy materiału na kinetykę oraz wydajność suszenia konwekcyjnego spienionego przecieru jabłkowego. Suszenie konwekcyjne prowadzono w temperaturze 60 o C przy prędkości powietrza 1,2 m/s. Suszono warstwy materiału o grubości 1, 2, 4, 6, 8 i 12 mm. Krzywe suszenia opisano równaniem Midilliego. Wykazano, że grubości warstwy suszonego materiału istotnie wypływa na szybkość suszenia, przebieg procesu zależy od grubości warstwy suszonego materiału. Największą wydajność procesu odnotowano przy grubości warstwy 2 mm. Słowa kluczowe: suszenie pianowe, przecier jabłkowy, kinetyka, wydajność		150
—————————————————————————————————————-
P. MARUSZEWSKI: Obróbka powierzchniowa energetycznych rurociągów jądrowych giętych na giętarkach ze strefowym nagrzewaniem indukcyjnym Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 153-157 pobierz plik artykułu Przeprowadzono obróbkę powierzchniową energetycznych rurociągów jądrowych giętych na giętarkach ze strefowym nagrzewem indukcyjnym. Jakość obrabianej powierzchni porównywano z analogiczną powierzchnią giętych rur na konwencjonalnych giętarkach typu GHR-508. Zaobserwowano dobrą równomierność właściwości powierzchniowej warstwy tlenków i wtrąceń węglowych na całej powierzchni zewnętrznej i wewnętrznej niezależnie od różnych stref działania sił gnących. Do usuwania zendry zastosowano trawienie w kwasach i obróbkę hydrościerną. Uzyskano ok. 85 stopień czystości na powierzchniach zewnętrznych i ok.75 stopień czystości na powierzchniach wewnętrznych w 100 stopniowej skali CIELAB. Natomiast na giętarce GHR uzyskano 70 stopień na powierzchni zewnętrznej i 60 na powierzchni wewnętrznej. Stwierdzono również o ok. 50% mniej wtrąceń węglowych po gięciu ze strefowym nagrzewaniem indukcyjnym, niż w przypadku gięcia rur na giętarce GHR-508 i łatwiejsze ich usuwanie. Słowa kluczowe: energetyczne rurociągi jądrowe, obróbka powierzchniowa, gięcie rur ze strefowym nagrzewem indukcyjnym		153
—————————————————————————————————————-
*S. PERYT-STAWIARSKA, I. TOMKIEL: Wizualizacja przepływu Couette’a-Taylora* dla płynu newtonowskiego – zastosowanie metody CFD** Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 158-160 pobierz plik artykułu W pracy przedstawiono wyniki symulacji numerycznych CFD dla przepływu Couette’a-Taylora. Symulacje numeryczne wykonano dla jednofazowego przepływu płynu newtonowskiego (wody) przez trójwymiarową geometrię dwóch współosiowych walców. Wyniki symulacji CFD przedstawiono w postaci map i profili prędkości. Słowa kluczowe: przepływ Couette’a-Taylora, CFD, woda		158
—————————————————————————————————————-
B. WIERZBOWSKA, K. PIOTROWSKI, N. HUTNIK, A. MATYNIA: Charakterystyki czasowe przesycenia w roztworach wodnych i wodno-alkoholowych witaminy C podczas procesu izohydrycznej krystalizacji okresowej Inż. Ap. Chem. 2009, 48, nr 3, 161-165 pobierz plik artykułu Przedstawiono wyniki pomiarów przesycenia w szczepionych wodno-etanolowych roztworach kwasu L(+)-askorbinowego w trakcie procesu krystalizacji okresowej z regulowaną szybkością chłodzenia, zapewniającą liniową zmianę temperatury badanego układu w czasie. Stwierdzono, że przesycenie roztworu w układach trójskładnikowych osiąga stosunkowo duże wartości, większe niż uzyskiwane w roztworach wodnych w porównywalnych warunkach procesowych. Obecność etanolu powoduje, że przesycenie roztworu maleje gwałtownie zaraz po zarodkowaniu fazy stałej, a następnie osiąga praktycznie stałą wartość utrzymywaną aż do uzyskanie temperatury końcowej procesu. Wartości przesycenia porównano z danymi odpowiadającymi roztworom wodnym i wodno-metanolowym.		161
—————————————————————————————————————-